Zgodnie z polityką Unii Europejskiej, która dąży do ograniczenia emisji szkodliwych substancji do atmosfery podczas procesów grzewczych, wprowadzane do obrotu kotły c.o. muszą spełniać coraz bardziej wyśrubowane normy.
Z dniem 1 stycznia 2020 roku wchodzi w życie Dyrektywa Ecodesign, która zaostrza wymagania dotyczące czystości i efektywności spalania dla tych urządzeń, określone w obowiązującej dotychczas normie PN-EN 303-5:2012.
Regulacje prawne dotyczące kotłów c.o.
Od 11 marca 2019 roku do obrotu w naszym kraju mogą być wprowadzane jedynie kotły na paliwa stałe (w tym na biomasę niedrzewną) oraz przeznaczone do ogrzewania wody użytkowej, spełniające wymogi efektywności energetyczno-emisyjnej dla klasy 5. Szczegółowo określają je przepisy normy PN-EN 303-5:2012. Z dniem 1 stycznia 2020 roku w życie wejdzie jednak Dyrektywa Ecodesign. Wówczas parametry dostępnych na rynku kotłów c.o. będą musiały być zgodne z Rozporządzenia Komisji UE 1189/2015 z dnia 28 kwietnia 2015 roku, zwanym Dyrektywą Ecodesign lub Ekoprojektem.
Najważniejszą różnica pomiędzy postanowieniami normy PN-EN 303-5:2012 a Dyrektywy Ecodesign jest wprowadzenie obowiązku oznaczania sezonowej efektywności spalania. Jest to wskaźnik będący średnią pomiędzy pracą kotła z nominalną i obniżoną mocą. Dotychczas obowiązujące przepisy wymagały, aby urządzenie spełniało normy efektywności i czystości spalania podczas pracy z mocą nominalną. Przez znaczną część sezonu grzewczego nie pracuje ono jednak z pełną mocą. Wówczas często poziom emitowanych zanieczyszczeń jest wyższy, a efektywność spalania niższa. Dzięki przepisom Dyrektywy Ecodesign pomiary laboratoryjne bardziej odzwierciedlają rzeczywiste użytkowanie kotła. Poza tym rozporządzenie określa minimalną sezonową efektywność spalania. Dla kotłów o mocy cieplnej do 20 kW powinna ona wynosić 75%, a dla urządzeń o mocy przekraczającej 20 kW nie mniej niż 77%. Ponadto Dyrektywa Ecodesign w porównaniu do normy PN-EN 303-5:2012 zaostrza również dopuszczalną emisję zanieczyszczeń.
Certyfikaty Ecodesign i klasy 5
W naszym kraju wciąż wiele domów ogrzewana jest przez tzw. kopciuchy, które są mało efektywne pod względem energetycznym i emitują dużo zanieczyszczeń. Cieszyły się jednak powodzeniem wśród nabywców głównie ze względu na niską cenę zakupu. Kotły spełniające wymogi klasy 5, określone normą PN-EN 303-5:2012, efektywnie spalają zadane paliwo w niewidoczny i niewyczuwalny sposób, emitując mniej niż 10% zanieczyszczeń w porównaniu do pieców starej generacji. Jeszcze niższą wartość w tym zakresie osiągają urządzenia dostosowane do wymogów Dyrektywy Ecodesign. Producenci, którzy chcą dać pewność swoim klientom, że ich wyroby rzeczywiście są zgodne z postanowieniami wyżej wymienionych dokumentów, muszą pozyskać stosowne certyfikaty. Wiarygodny dokument w tym zakresie może wydać tylko akredytowana jednostka badawcza. Akredytacja Polskiego Centrum Akredytacji daje pewność, że wyniki pomiarów i badań wykonane przez daną firmę są obiektywne. Poza tym laboratoria, które ją posiadają, poddawane są często szczegółowym kontrolom rzeczoznawców, oraz dysponują wymaganymi audytami, co jest gwarancją prawidłowości prowadzonych badań. Dla konsumenta decydującego się na zakup produktu posiadającego certyfikat akredytowanej jednostki jest on również potwierdzeniem powtarzalności jego jakości. Po wydaniu certyfikatu dla danego pieca c.o. podlega on bowiem okresowym kontrolom sprawdzającym, czy jego parametry zostały zachowane.
Wybierając kocioł c.o., warto zatem nie tylko sprawdzić, czy posiada on certyfikat zgodności z wymogami dyrektywy Ecodesing oraz 5 klasy. Koniecznie należy zwrócić uwagę także na to, czy został on wydany przez akredytowaną jednostkę. Tylko wówczas możemy być bowiem pewni obiektywności prezentowanych wyników badań i tym samym deklarowanej przez producenta sprawności wybranego kotła oraz zachowania poziomu emisji zanieczyszczeń.
Jak przebiega badanie przed wydaniem certyfikatu?
Badanie poprzedzające przyznanie certyfikatu potwierdzającego zgodność danego produktu z normami przewidzianymi dla klasy 5 i dyrektywy Ecodesign obejmuje właściwości fizyczne i skąd chemiczny spalin, emisję zanieczyszczeń do atmosfery oraz stężenie pyłów w wydostających się na zewnątrz spalinach. Badanie rozpoczyna się od ustalenia stabilnych parametrów pracy kotła. Następnym etapem jest badanie emisji zanieczyszczeń, podczas pracy kotła w momencie osiągnięcia nominalnej mocy i porównanie wyników z obowiązującymi przepisami. Badanie poprzedzające przyznanie certyfikatu Ecodesign obejmuje także pomiary emisji zanieczyszczeń i efektywności spalania podczas pracy kotła z minimalną mocą, nie większą niż 30% mocy, którą określono w poprzednim etapie. Cały proces badania zazwyczaj trwa około tygodnia i w wymaga przygotowania odpowiedniej dokumentacji.